Man staat naast forum in Groningen en kijkt in de verte

Programma 5Groningen

De nieuwste generatie mobiele communicatie in een uniek experiment in Noord-Groningen

Doel: het Groninger mkb koploper maken met behulp van 5G internet, door innovaties te versnellen en te creëren.

Doelgroep: mkb-bedrijven in Noord- en Midden-Groningen

Looptijd: januari 2016 – december 2022

Programmapartners: KPN, Rijksdienst voor Digitale Infrastructuur (voormalig Agentschap Telecom), VodafoneZiggo , Ericsson, TNO, Huawei, Rijksuniversiteit Groningen, Surf, Hanzehogeschool Groningen, VMWare en Dell Technologies.

Koploper met behulp van 5G

5Groningen maakt van Noord-Groningen dé proeftuin voor de nieuwste generatie mobiel internet: 5G. Ondernemers en non-profitorganisaties werken samen met experts om toepassingen van 5G te testen. Denk daarbij aan zelfrijdende auto’s en bussen of realtime data analyseren terwijl er een drone over de akkers vliegt.

Economic Board Groningen heeft het 5Groningen programma geïnitieerd om te onderzoeken hoe 5G nieuwe innovaties kan versnellen en creëren. In het 5G fieldlab werken ondernemers en non-profit organisaties samen met experts uit de telecom, kennisinstellingen en overheid om toepassingen van 5G te testen. In het 5G Lab op Zernike in Groningen worden de eerste proeven gedaan om daarna ‘in het groot’ getest te worden in het 5Groningen Fieldlab: ’s werelds eerste testveld voor toepassingen met 5G op het platteland.

Vervolg 5Groningen

ICCS (Innovation Center Connected Solutions) is dé opvolger voor 5Groningen. Het ICCS stimuleert en ondersteunt innovatieve toepassingen met de nieuwste communicatietechnologie. De Hanzehogeschool is penvoerder van het ICCS, Economic Board Groningen is kernpartner.

Wat hebben we gedaan?

5G pilots/use cases - Zorg

Pilot specialistische zorgindicatie – Inzet van een hoogwaardige beeldverbinding zodat de medische specialist mee kan kijken met het ambulancepersoneel naar de status van de patiënt om eventuele behandeling te starten in de ambulance.

Use case zorg op afstand (Personal Care) – Inzet van 5G om ambulante zorgverleners bij de patiënt thuis ruggenspraak te laten houden met medische deskundigen in het ziekenhuis.

Use case logistieke zorgoplossing – Het intramurale logistieke beheer van verrijdbare zorg-attributen (zoals bedden, infuus-standaarden, zuurstofvoorziening) in zorginstellingen efficiënter organiseren.

Pilot alarmknop – Wearable voor alarmering zorgverlener met draadloze technologie en laag energieverbruik. Deze knop is compact en kan de locatie van de gebruiker direct zichtbaar maken.

Pilot mobiele diagnose box – draagbare set apparatuur voor medische analyses om spoedzorg op locatie te faciliteren, en realtime gegevensuitwisseling mogelijk te maken tussen arts of verpleegkundige ter plaatse, en specialist elders (bijv. ouderengeneeskunde of Spoedeisende Hulp).

Use case monitoring dosering infuuspomp – Realtime monitoring en bewaking van de dosering van toegediende medicatie met een actieve infuuspomp. Met een flowsensor in de infuusslang wordt continu de juiste dosering bewaakt.

Use case valdetectie ouderen – Actieve sensoren in de binnenzolen van schoenen om realtime afwijkende patronen te detecteren en te signaleren. Met name voor valdetectie van oudere personen

Use case mobiele Intensive Care Unit (MICU) – Ondersteuning MICU in crisissituaties zoals een pandemische virusuitbraak, een grote calamiteit of een ramp waarbij direct aanspraak wordt gemaakt op de inzet van gespecialiseerd medisch personeel. Met 5G kan op snelle, veilige en betrouwbare wijze medische data-overdracht plaatsvinden, zo mogelijk begeleid door beeld- en geluidsapparatuur (cameraopstellingen, videomonturen) met de kliniek.

 

5G pilots/use cases - Verkeer & Logistiek

Pilot autonoom WMO vervoer in de provincie – De provincie Groningen voert testen uit met een zelfrijdende bus om te onderzoeken of in dunbevolkte gebieden in (Noord-)Groningen het openbaar vervoer voor kwetsbare groepen op peil kan worden gehouden

Use case gascilinders waterstof – Met behulp van sensortechnologie, informatie over de status en locatie van gascilinders verzamelen op realtime basis, zodat het logistieke proces voor de bevoorrading van waterstoftankstations kan worden geoptimaliseerd

Use case groen verlengen voor vrachtwagens – De chauffeur van een vrachtwagen wordt via een App geïnformeerd of de verkeersregelinstallatie groenverlenging mogelijk maakt, waardoor de vrachtwagen niet hoeft te stoppen en weer op te trekken.

Pilot monitoring vaarwegen – In Delfzijl en Eemshaven realtime het slibgehalte, de stroming en de diepte van de vaarwegen meten op verschillende niveaus in de havens.

Use case OV prioriteit verkeerslichten – Test voor busvervoer waar bij nadering van de kruising de bus zich via 5G aanmeldt bij de verkeersregelinstallatie. Deze bekijkt of prioriteit voor deze bus mogelijk is

Use case remote baggerwerkzaamheden uitvoeren – Een graafmachine ‘remote’ laten baggeren vanuit een (mobiel) commandocentrum op de wal.

Use case slim kruispunt met in-car information – Voor kruisingen in provinciale wegen. Als er geen verkeer op de zijweg staat, zou het verkeer op de hoofdweg met de maximum snelheid van 80 of 100 km/h over de kruising kunnen doorrijden (ipv 70 km/h). Deze informatie wordt in het voertuig op een display (smartphone of navigatiesysteem) aangeboden.

Pilot autonoom varen binnenvaart – Autonoom varen wordt gedefinieerd als varen zonder of met een minimale bemanning, gebruik makend van sensoren, positiebepaling, omgevingsinformatie en beslissingsondersteuning. Hoe kan 5G helpen bij nauwkeurige positiebepaling, informatieoverdracht van sensoren op schepen en in de vaarwegen en bij de bediening op afstand van een schip

Pilot industriële inspectie – Op afstand inspecteren van industriële assets met drones waardoor de inspecteurs vanuit het kantoor schades of komende schade kunnen ontdekken.

Pilot drone cycle counting – voorraad beheer in grote opslagloodsen met autonome drones. Data voor locatie en voorraadinformatie wordt realtime verzonden naar de centrale computer.

Use case scheepsvaart monitoring – op afstand realtime bewaken van de performance en staat van onderhoud van scheepsinstallaties (zoals motoren). De data-uitwisseling van de ‘predictive maintenance’ informatie vindt plaats met satellietverkeer en 5G.

Pilot Self Driving Challenge – RDW ontwikkelt samen met studenten een zelfrijdend voertuig op basis van een elektrische go-kart. Zij wil hiermee zoveel mogelijk kennis opdoen van alle facetten van zelfrijdende voertuigen met software-gestuurde eigenschappen.

Pilot onbemande logistiek door de lucht – inzet 5G voor besturing en monitoring van drones die luchtvracht vervoeren op trajecten zonder visueel contact met de dronepiloot.

Use case onbemand rangeren treinen – met 5G worden treinstellen op een rangeerterrein op afstand gemonitord en verplaatst voor onderhoud en ter voorbereiding op operationele inzet

Pilot realtime analyse verkeersstromen – een mobiele opstelling met Lidar-camera die verkeersstromen meet en analyseert binnen de kaders van de AVG-regelgeving.

Pilot drone delivery offshore windparken – Het vervoer van goederen naar offshore windparken met behulp van gespecialiseerde lange afstand vracht drones.

5G pilots/use cases - Energie

Pilot Energy4All – De duurzame productie van energie via zon en wind is redelijk voorspelbaar maar nauwelijks bestuurbaar. Om opgewekte energie niet te verspillen wordt het stroomverkeer meetbaar gemaakt

Pilot klimaatbeheersing gebouwen – Slimme sensoren die draadloos met internet verbonden zijn voor monitoring binnenklimaat gecombineerd met een feedback module voor eindgebruikers

Pilot space for buildings – monitoring kwaliteit van buitenlucht (met name aanwezigheid fijnstof) via satellieten voor inname ten behoeve van indoor klimaatbeheersing in combinatie met sensoren op 5G-netwerk.

Pilot smart meter dataprotocol – Realtime verzamelen van slimme meter data bij individuele huishoudens die op buurtniveau worden geaggregeerd en geanalyseerd. Achterliggende doel is het sturen op duurzaam gedrag.

5G pilots/use cases - Landbouw

Pilot smart potato – Met behulp van een nagemaakte aardappel, voorzien van sensoren voor vocht, temperatuur en CO2, willen agrarische ondernemers realtime de data over de bodemgesteldheid verzamelen en analyseren.

Pilot drone voor gewasinspectie – Drone maakt opnames van het akkerbouwgewas. De data worden tijdens de vlucht geüpload naar een centrale computer voor analyse en omgezet in informatie voor de eindgebruiker. Bekijk de video >

Use case grasland management – Grasland verder verbeteren met vergelijkbare technologie als beschreven in de use case ‘Drone voor gewasinspectie’. Dronebeelden worden ingezet om de biomassa van het grasland te meten en de optimale bewerking te bepalen.

Use case jongvee opfok – Met 5G technologie (sensoren) de geschiktheid van kalveren voor toekomstige melkkoe sneller vaststellen. Daarmee kan de veestapel kleiner worden gemaakt (dat helpt bij CO2 reductie)

Use case verzilting akkerbouw – De verziltingsproblematiek in Noord-Groningen aanpakken door onderzoek naar de mechanismen die hierbij een rol spelen met hulp van sensoren. Data worden verzameld met 5G-technologie (IoT).

Pilot space assisted crop monitoring – precisie landbouw met behulp van informatie uit satellietdata en sensoren

Pilot Pieper Kieker – ontwikkeling prototype van een autonoom rijdend aardappelselectie-voertuig (‘Pieper kieker’) die in staat is vroegtijdig aardappelziektes te detecteren. Bekijk video >

Use case onkruidrobot – Een veldrobot die geheel autonoom door grasland en de akker kan bewegen en die plaats specifiek onkruid bestrijdt. Een drone maakt een scan van het perceel waaruit een taakkaart wordt gegenereerd om de veldrobot aan te sturen. Herkenning van onkruid en gewas gebeurt met geavanceerde kunstmatige intelligentie (AI).

5G pilots/use cases - Leefomgeving

Pilot 5G Golf door het landschap – Objectief meten wat er gebeurt met trillingen in de grond als gevolg van aardbevingen. Er wordt getest met een goedkopere sensor die mobiel is uit te lezen.

Use case AR/VR in het wierdenlandschap – Met behulp van AR/VR technologie op bepaalde plaatsen in het noordelijke landschap de informatie voor toeristen visueel verrijken met aanvullende content op tablet of smartphone. De content wordt met hoge kwaliteit naar de toerist op locatie verzonden

Use case slimme vuilnisbak – Prullenbakken voorzien van sensoren om te signaleren wanneer deze (bijna) vol zitten, zodat softwarematig de meest optimale route (qua energie/brandstof en qua tijd) kan worden bepaald om de prullenbakken te legen.

Pilot sensornetwerk waterkwaliteitsmeting – Schoon oppervlaktewater is belangrijk voor een gezonde leefomgeving. Het is van groot belang om verstoring van de waterkwaliteit op zo vroeg mogelijk te kunnen ontdekken en voorspellen zodat adequaat kan worden ingegrepen. Sensoren meten (dis)continu waterkwaliteit, zowel boven, aan als onder het wateroppervlak.

Pilot grondwaterstand – met draadloze sensoren in de bodem kan realtime de grondwaterstand worden gemonitord, bijvoorbeeld in dijken of wegen.

Pilot slimme straatverlichting – cameratoezicht in armaturen van straatverlichting op locaties waar reeds lichtmasten aanwezig zijn. Met de videobeelden kan inzicht worden verkregen op verschillende gebieden zoals bijvoorbeeld kentekenherkenning, persoons- en voortuigbewegingen t.b.v. verkeersdoorstroming, en het preventief signaleren van (drugs)afvaldumping.

Pilot scheursensor – draadloos sensorproduct voor het monitoren van scheuren in gebouwen en civiele constructies. De sensor bewaakt realtime de 2D werking en beweging van scheuren. Bekijk de video >

Use case slimme groenvoorziening – grasonderhoud op basis van resultaatafspraken voor een aantal percelen. Het onderhoud omvat afspraak dat het gras niet hoger of lager mag worden dan een bepaalde waarde. Met draadloze sensoren en een slim algoritme wordt het optimale maaimoment bepaald.

Pilot installed base verkeersmeubilair – een startup ontwikkelt voor een gemeente een oplossing voor dynamisch beheer van verkeersmeubilair met gebruik van videocamera’s op vuilniswagens en realtime data-analyse (AI).

5G pilots/use cases - Smart Industry

Pilot collaborative maintenance – AR/VR onderhoudstool voor industrieel onderhoudspersoneel waarmee remote support kan worden geboden op basis van Augmented & Virtual Reality technologie d.m.v. visuele instructies, communicatie en VR visualisatie systemen.

Use case condition based maintenance – Het doel is om apparatuur in het productieproces van een fabriek voor chemische toepassingen te voorzien van sensoren, die draadloos gekoppeld worden met 5G. Voortijdige uitval van delen van het productieproces kan worden voorkomen door continuemeting van de staat van deze apparatuur. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om trilling- of temperatuurmetingen.

Pilot head mount tablet – Met deze toepassing kan proces- of apparatuur-informatie ter plekke op een scherm in een helm van een engineer wordengetoond. Deze kan op basis van de actuele informatie een snellere diagnose stellen in het geval er problemen optreden. Door het gebruik van een helm in plaats van bijvoorbeeld een tablet in de hand, heeft deze persoon beide handen vrij heeft om werkzaamheden te verrichten, hetgeende veiligheid en effectiviteit ten goede komt.

5G pilots/use cases - overig

Pilot multi-camera systeem – Een netwerk van direct inzetbare live cameramensen, met telefoons als camera, en regie vanuit de cloud. Lees meer >

Pilot Dome Experience – Een verplaatsbare opstelling van een grote iglo-vormige tent (dome) in combinatie met 360 graden rondom projectoren, maakt het mogelijk om het publiek realtime een event op een andere locatie te laten beleven.

Pilot Beleving op afstand van live events met VR – Mensen die niet in staat zijn om fysiek bepaalde evenementen en festivals te bezoeken krijgen de mogelijkheid om het festival virtueel te bezoeken met Virtual Reality (VR). Op zogenaamde ‘Experience points’ op het terrein staan hiertoe 360 graden camera’s met stereo microfoons opgesteld die draadloos de content kunnen verspreiden.

Pilot IoT Security Appliance – geavanceerde oplossing voor beveiligen van IoT netwerken en de daaraan verbonden apparaten tegen ongewenste gebruikers (zoals hackers, botnets etc.)

Use case veiligheidshorloge – Wearable voor medewerkers in beveiliging, zorg en onderhoud. Deze beschikt over spraak-luisterverbinding, camera en een GPS-module om bij een calamiteit gelijk hulp in te roepen van de meldkamer als er sprake is van een calamiteit of onveilige situatie.

Use case drone detector radioactief materiaal – Kleine lichte sensoren onder een drone  voor het signaleren en opsporen van door mensen gemaakte radioactieve bronnen, vanuit security oogpunt een belangrijke activiteit. De ruwe data worden via 5G naar een CPU gestuurd voor de benodigde rekenkracht.

Use case mobile content creation – Simultane upload van videobeelden van smartphones met een speciale app voor overdracht van de evenementlocatie (de content creatie-locatie, bijvoorbeeld een voetbalstadion) naar publicatiekanalen of redactiesystemen van publicerende organisaties.

5G Student Battles

De 5G Student Battle is een hackathonwedstrijd waarin studenten in teamverband werken aan het creëren van een innovatieve oplossing voor een real life uitdaging in onze regio, met behulp van 5G-technologie. Er zijn drie succesvolle Student Battles georganiseerd: in 2019, 2020 en 2022.

Voorbereiding

Ter voorbereiding op de 5G Student Battle worden er vier clinics georganiseerd waar de teams meer inzicht krijgen in 5G-technologie, design thinking en Internet of Things. Ook krijgen de teams pitchtraining, om tijdens de finale een mooie pitch te kunnen geven over de oplossing van het team. De teams worden ondersteund door een aangewezen teamcoach van een van de 5G Partners om de hackathon te helpen voorbereiden en uitvoeren.

5G Student Battle

Tijdens het hackathonweekend werken alle teams dag, nacht en ochtend aan het ontwerpen van een prototype. De bedachte 5G-oplossing wordt in de middag gepresenteerd aan een vakjury en het publiek, dat tevens kan stemmen op de winnaar. Uiteindelijk is er een prijzenpot van € 7.500,- te verdelen, zodat meerdere teams kunnen winnen.

Winnaars

2022: slimme 5G watermeter winnende idee

2020: slim veiligheidsvest voor politieagenten winnende idee

2019: Sprekende 5G-bril voor blinden en slechtzienden winnende idee

5G Masterclasses

We hebben veel online en offline masterclasses gegeven over onderwerpen gelieerd aan 5G connectiviteit. Onderwerpen die voorbij kwamen, zijn zoal: Internet of Things, innovaties met 5G in de landbouw, antennebeleid, frequentiespectrum, automotive, economische en maatschappelijke impact van 5G en de opvolger van 5G: 6G.

Highlights

Betrokken collega’s

Marc Cremers

Marc Cremers

projectmanager MKB Digitaal & ICCS

Rian van Diedenhoven

Rian van Diedenhoven

programmamanager