Marco Smit, bestuurslid bij Economic Board Groningen, schreef deze blog voor Noordzaken op RTV Noord.
Als je er als ondernemer van uit gaat dat de economische voorspoed aanhoudt, is dat dan hoop of een uitgestelde teleurstelling. Het is onvermijdelijk. Deze periode van economische groei komt een keer op zijn eind en misschien wel sneller dan u denkt, maar is ondernemend Groningen goed voorbereid? Beslommeringen van een onheilsprofeet.
Zonneschijn
Iedereen weet: na regen komt zonneschijn. Maar na zonneschijn komt ook weer regen. Gelukkig ook deze zomer weer, want we zuchtten allemaal op de camping van ’t Zandt tot in Zweden en Zakynthos onder een allesverzengende zon. De regenbuien van begin augustus werden als manna uit de hemel verwelkomd op de Noord-Groningse klei. Mijn eigen grasmat heeft inmiddels de kleur van een Jumbo-tas en is – vrees ik – niet meer te redden, maar de boeren van het Hoogeland hebben weer een sprankje hoop op een goede oogst en het zicht op de volgende aardappel- en bietencampagne geeft de Groningse burger weer moed.
Donderbui
Er komt echter een donderbui van een heel andere categorie aan en de vraag is of Groningse ondernemers daar wel goed op zijn voorbereid. En dan heb ik het uiteraard over de volgende economische teruggang. De dag die je wist dat zou komen. Alleen geen enkele econoom kan voorspellen wanneer – of hoe – die precies toeslaat.
Het is een economische natuurwet: na een periode van voorspoed slaat de feeststemming opeens om en krijgen we te maken met een periode van recessie. En dát we in een periode van economisch hoogtij leven, is duidelijk te zien aan de hand van drie symptomen. Ten eerste: deze zomer sloot de AEX op de hoogste stand in zeventien jaar. Een jaar eerder, in september van 2000, vlak voordat de internetzeepbel uit elkaar spatte, stond de beurs zelfs op de hoogste stand ooit. Zeepbel nummer 1.
Overspannen
Ten tweede: de huizenmarkt vertoont alle tekenen van oververhitting. In Groningen stad is het schier onmogelijk om nog tegen een betaalbare prijs een woning te kopen en ook in de gemeenten rondom de stad is dit te merken: makelaars stellen vast dat er nu zelfs in het aardbevingsgebied gewoon weer huizen worden verkocht. Begin 2016 stonden in Bedum 110 huizen te koop, nu zijn dat er dertig. De woningmarkt is overspannen en dat leidt altijd tot een correctie. Zeepbel nummer 2.
Vacatures
Laatste voorbeeld: Het aantal openstaande vacatures is gestegen naar recordhoogte. Eind juni stonden er 251.000 vacatures open in Nederland. Het wordt voor werkgevers dus steeds lastiger om personeel te vinden. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het aantal vacatures steeg in het tweede kwartaal met 16.000 en daardoor wordt het record van 2007 gebroken. In de Eemsdelta is het voor bedrijven steeds moeilijker om goed gekwalificeerd personeel te vinden en ook dat is een slecht voorteken. Zeepbel nummer 3.
Tesla
De vraag is natuurlijk: wanneer slaat het weer om en waardoor? Is het deze keer de chaotische Brexit, of misschien de handelsoorlog van Trump, of misschien Tesla die van de beurs gaat en zorgt voor een crash? Niemand weet het. Het belangrijkste symptoom is misschien wel de hoop dat het deze keer echt anders is en we in een ongekend lange periode van economische groei leven. Hoop is in dit geval toch echt uitgestelde teleurstelling.
Luxe uitgaven
Als we weten dat het gaat gebeuren maar niet wanneer, wat kunnen we dan wel doen? Bijvoorbeeld: werk aan een brede klantenportfolio, wees niet afhankelijk van één of twee grote opdrachtgevers. Zoek ook klanten buiten de regio, liefst zelfs buiten Nederland of Europa, dus spreid je geografische risico’s. Leg financiële buffers aan en bezuinig juist nu op onnodige en luxe uitgaven. En investeer juist wel in productontwikkeling, waardoor je een goede basis hebt voor de toekomst. Er zit veel innovatiekracht in de regio, zeker in de samenwerking met de Hanzehogeschool of de RUG, maar daar kan veel meer gebruik van worden gemaakt.
Ik weet dat het een open deur is, maar daarom is het nog niet minder waar. Dus repareer je dak als de zon schijnt, en niet pas als het regent. De zomer van 2018 is nog niet voorbij!
NoordZaken-opiniemaker Marco Smit is bestuurslid van de Economic Board Groningen, de organisatie die de opdracht heeft de aardbevingsregio vooruit te helpen.
